کشت و بافت گیاهان باغی و زراعی چیست؟
رشته کشت و بافت گیاهی به مجموعه روشهایی گفته میشود که سلولها، بافت یا اندام گیاهان در شرایط کنترلشده و استریل روی محیط غذایی مخصوص رشد داده میشوند. این روش امکان تولید گیاهان سالم و عاری از آلودگی، گیاهان مشابه گیاه مادر و تکثیر سریع گیاهانی که با روشهای سنتی دشوار هستند را فراهم میکند. این رشته ترکیبی از کشاورزی، بیوتکنولوژی و علوم گیاهی است و دانشجویان هم با مزرعه و خاک سر و کار دارند و هم با محیط آزمایشگاهی و استریل.
مهارتها و دانشهایی که در این رشته یاد میگیری:
انتخاب و آمادهسازی نمونه اولیه (Explant)
دانشجو یاد میگیرد چگونه از گیاه مادر بخش مناسب (برگ، ساقه، مغز ساقه یا ریشه) را جدا کرده و ضدعفونی کند تا نمونه آماده قرارگیری در محیط کشت شود.
ساخت محیط کشت و مدیریت شرایط استریل
در این بخش یاد میگیری محیط کشت شامل مواد غذایی، ویتامینها، هورمونهای گیاهی و آگار چگونه آماده میشود و شرایط محیطی مانند دما، نور، رطوبت و تهویه کنترل میشود.
تکنیکهای ریزازدیادی و تکثیر درون شیشهای (Micropropagation)
دانشجو میآموزد چگونه تعداد زیادی گیاه همسان از یک گیاه مادر تولید کند؛ حتی گیاهانی که بذر ندارند یا تکثیرشان دشوار است.
تولید گیاهان سالم و عاری از آفات و بیماری
این رشته توانایی تولید گیاهان با کیفیت و سالم را فراهم میکند تا در مزارع یا گلخانهها استفاده شوند.
ریزازدیادی گونههای خاص
دانشجو میتواند گیاهان باغی یا زراعی خاص، گیاهان زینتی یا دارویی را به روش کلونینگ و با کیفیت بالا تکثیر کند.
توانایی کار در آزمایشگاه و دانش زیستی / بیوتکنولوژی
دانشجو با مفاهیم استریلسازی، هورمونهای رشد گیاهی، کنترل محیط رشد و مدیریت محیط آزمایشگاهی آشنا میشود.
کاربردها و اهمیت رشته در کشاورزی و صنعت
تولید نهال یا گیاهان یکنواخت در تعداد بالا برای مزارع یا گلخانهها.
تولید گیاهان مقاومتر، با کیفیت بهتر یا خواص مطلوب مانند میوهدهی بالا یا مقاومت در برابر بیماریها.
احیا و نگهداری ذخایر ژنتیکی گیاهان در خطر انقراض.
کاهش نیاز به زمین و بذر سنتی در تولید انبوه، افزایش بازده و کیفیت محصولات.
چرا این رشته میتواند انتخاب خوبی باشد
با افزایش نیاز به محصولات کشاورزی، گیاهان زراعی و باغی با کیفیت، و روشهای سنتی تکثیر ناکافی، رشته کشت و بافت گیاهی پلی بین کشاورزی سنتی و بیوتکنولوژی مدرن است. این رشته سرعت، کیفیت، یکنواختی و امکان تولید انبوه گیاهان را فراهم میکند. اگر به کارهای آزمایشگاهی، گیاهان و آینده کشاورزی علاقه داری، این رشته هم جذاب است و هم کاربردی و آیندهدار.
