تولید نهال و جنگلکاری

تولید نهال و جنگلکاری چیست؟

تولید نهال و جنگلکاری یکی از مهم‌ترین شاخه‌های علم جنگلداری است که با هدف حفظ، احیا و توسعه پوشش گیاهی انجام می‌شود. جنگل‌ها نقش حیاتی در تنظیم آب‌و‌هوا، حفاظت خاک، تأمین تنوع زیستی و ارائه مواد اولیه صنایع و خدمات اکوسیستمی دارند.

برای ایجاد یک جنگل سالم و پایدار، نخستین قدم تولید علمی و اصولی نهال و سپس کاشت و مراقبت صحیح آن در محیط است.

اصول تولید نهال در جنگلداری

انتخاب گونه مناسب

• گونه‌های انتخابی باید با شرایط آب‌و‌هوایی، خاک، شیب، ارتفاع و بارندگی منطقه سازگار باشند.

• اهداف جنگلکاری (تولید چوب، حفاظت خاک، بادشکن، تغذیه حیات‌وحش، تنوع زیستی و …) را پوشش دهند.

گونه‌های مناسب برای جنگلکاری در ایران:

• مناطق شمال: بلوط لُرستانی، ممرز، افرا، توسکا

• مناطق نیمه‌خشک: کاج سیاه، پسته کوهی، بادام کوهی

• مناطق بیابانی: تاغ، گز، اسکنبیل

جمع‌آوری و آماده‌سازی بذر

1. جمع‌آوری بذر: بذرها باید از درختان مادر سالم و پربار جمع‌آوری شوند. زمان برداشت با توجه به گونه متفاوت است.

2. آزمون‌های بذر: خلوص، جوانه‌زنی، قوه نامیه و رطوبت بذر باید کنترل شود.

3. تیمار بذر برای شکستن رکود: روش‌هایی مانند سرمادهی (استراتیفیکاسیون سرد)، گرمادهی، خراش‌دهی مکانیکی و شیمیایی و خیساندن در آب ولرم.

مدیریت خزانه‌های جنگلی

انواع خزانه

• خزانه روباز: مناسب گونه‌های مقاوم

• خزانه سایه‌بان‌دار: برای نهال‌های حساس

• خزانه گلخانه‌ای: تولید نهال خارج از فصل

• خزانه کیسه‌ای/گلدانی: مناسب زمین‌های سخت و قابل انتقال

آماده‌سازی خاک خزانه

• خاک باید سبک، پوک و دارای زهکش مناسب باشد و فاقد بذر علف هرز و بیماری باشد.

• ترکیب رایج: ۳۰٪ شن + ۳۰٪ خاک نباتی + ۳۰٪ کود پوسیده + ۱۰٪ ماسه

عملیات کاشت بذر در خزانه

• تعیین عمق کاشت (۲ تا ۵ برابر قطر بذر)

• آبیاری اولیه و ایجاد سایه مناسب

• کنترل آفات و بیماری‌ها

• تنک‌کردن نهال‌های متراکم